11-04-2014 – Boosheid

Onderwerp / الموضوع :

boosheid

الغضب

{mp3}khutab/k_140411_boosheid{/mp3}

Bismillaah-rrahmani-rrahiem

In de naam van Allaah de meest Barmhartige de meest Genadevolle.

الخطبة الأولى

الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على الرسول الكريم محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين.

أما بعد: موضوعنا اليوم هو … الغضب وعلاجه

لا شك أن ما نراه في يومنا هذا من سب وشتم وضرب وعدوان وحروب وتعدي وبغض وإنكار وظلم وقذف وفحش وغير ذلك هو نتيجة لشيء آخر. فما هو هذا الشيء؟ وما هو الشيء الذي يشترك فيه كل ما ذكر؟ الشيء الذي يشترك فيه كل ما سبق ذكره هو الغضب.
فعلينا أن نتعلم كيف نتصرف حالة الغضب حتى لا نقع في الشتم والسب والضرب وغير ذلك.
والحمد لله على نعمت الإسلام حيث نجد الحل والدواء للغضب وكيف نواجه الغضب في الشريعة المطهرة. وسنذكرها لاحقا إن شاء الله.
وقبل ذلك … اعلموا أن الرسول صلى الله عليه وسلم قد أُعطي جوامع الكَلِم من ربه سبحانه وتعالى، وجوامع الكلم معناه أن يتكلم الإنسان بكلمات قليلة بمعنى شامل كامل مانع.
فمِن جوامع الكَلِم التي أوتيها النبي صلى الله عليه وسلم ما أوصى بها ذاك الرجل الذي طلب منه وصية.
ففي الحديث أن الرجل قال: قلت: يا رسول الله، دُلَّني على عملٍ يدخلني الجنة ويُباعِدني من النار، ولا تُكثِر عليَّ، قال صلى الله عليه وسلم: لا تغضب. فردد الرجل السؤال: فقال النبي صلى الله عليه وسلم: لا تغضب.
فانظروا إلى هذه الوصية الجامعة.
ولابد أن نعلم أن الغضب منه المحمود، أي المطلوب، ومنه المذموم.
فالمحمود: ما كان في جانب الدين والحق. مثل الغضب والبغض لمن خالف الدين جهارا بدون جهل.
أما المذموم: فما كان في خلافه، أي في الأمور الدنيوية القبلية العائلية في البيع والشراء والمعاملات وغير ذلك، وما نهى عنه الرسول صلى الله عليه وسلم هذا الرجلَ من قبيل المذموم؛ ولهذا قال الرجل: ففكَّرتُ حينما قال لي النبي صلى الله عليه وسلم ما قال، فإذا الغضب يجمع الشرَّ كله.
أيها المسلمون، إن وصية النبي صلى الله عليه وسلم لهذا الرجل ليست له وحده، بل هي لكل مَن يأتي بعده إلى يوم القيامة.
وكما حذَّرنا النبي من الغضب لما يترتب عليه من ظلم وغيره، وبيَّن أنها داء مُضِر ينبغي التباعد عن الوقوع فيه، أوضح لنا عليه الصلاة والسلام كلَّ الإيضاح علاجَ هذا الداء إذا ما وقع، فهناك أسباب وعلاجات للغضب أمَر بها النبي صلى الله عليه وسلم، ومن ذلك:
– التعوذ بالله من الشيطان الرجيم حين وجود الغضب، فهو علاج ما أَحسَنه! يدل على الاعتصام بالله والالتجاء إليه من هذا الشيطان الرجيم، الذي يريد أن يُوقِع الإنسان في الهلاك والشر؛ ففي الحديث المتَّفَق عليه عن سليمانَ بنِ صُرَدَ رضي الله عنه قال: استبَّ رجلان عند النبي صلى الله عليه وسلم ونحن جلوس عنده، وأحدهما يَسُب صاحبَه مُغضَبًا قد احمرَّ وجهه، فقال النبي صلى الله عليه وسلم: إني لأعلم كلمة لو قالها، لذهب عنه ما يَجِد؛ لو قال: أعوذ بالله من الشيطان الرجيم، فقالوا للرجل: ألا تسمع ما يقول رسول الله صلى الله عليه وسلم؟ قال: إني لست بمجنون.
– ومن الأسباب المهدِّئة للغضب: جلوسه إن كان قائمًا، فإن نفع ذلك، وإلا فليضطجع؛ كما في الحديث أن النبي صلى الله عليه وسلم قال: (إذا غضِب أحدُكم وهو قائم، فليَجلِس، فإن ذهب عنه الغضب وإلا فليضطجع).
ومعناه –كما قال ابن رجب رحمه الله-: أن القائم متهيئ للانتقام، والجالس دونه في ذلك، والمضطجع أبعد عنه، فأمَره بالتباعد عنه حالة الانتقام.
– ومن الأسباب التي تُتَّخذ لدفع الغضب ومضارِّه: السكوتُ، قال صلى الله عليه وسلم: ((إذا غضِب أحدُكم، فليَسكُت))، قالها ثلاثًا، فهذا أيضًا دواء عظيم للغضب؛ لأن الغضبان يَصدُر منه في حالة الغضب من القول ما يَندَم عليه في حال زوال غضبه، فإذا سكت زال عنه هذا الشر كله.
– ومن العلاجات النبوية لدفع حرارة الغضب: أن يتوضأ أو يَغتسِل؛ لأن الغضب جمرة في قلب كل إنسان؛ ولهذا تحمرُّ عيناه، قال صلى الله عليه وسلم: ((إن الغضب من الشيطان، وإن الشيطان خُلِق من النار، وإنما تُطفأ النار بالماء؛ فإذا غضِب أحدُكم فليتوضَّأ).
– ومن أعظم دوافع الغضب التحلي بالأخلاق الإسلامية، فإذا كان قلبك مليئا بالآداب والأخلاق الحسنة المحمودة فلا يجد الغضب مكانا في قلبك. فعلينا أن نتعلم الأخلاق الحسنة من إحسان وكرم وجود ورحمة ورأفة وعطف وسماح وسخاء وحِلْم وحياء وتواضع واحتمال وكف الأذى والصفح والعفو وكَظْم الغيط والابتسامة، ونحو ذلك من الأخلاق الجميلة، فإن النفس إذا تخلَّقت بهذه الأخلاق، وصارت لها عادة، أوجب لها ذلك دفْعَ الغضب عند حصول أسبابه.
وختاما نذكر حديثين مهمين في هذا الموضوع:
قال النبي صلى الله عليه وسلم: ليس الشديد بالصرعة (المصارعة والضرب والقوة البدنية)، إنما الشديد الذي يملك نقسه عند الغضب.
ثم نموذجا من نماذج الغضب المذموم: فقد أخبَر النبي صلى الله عليه وسلم عن رجلين ممن كان قبلَنا كان أحدهما عابدًا، وكان الآخر مُسرِفًا على نفسه، وكان العابد يَعِظه فلا ينتهي، فرآه يومًا على ذنب استعظَمه، فقال: والله لا يغفر الله لك، فغفر الله للمُذنِب، وأحبط عملَ العابد. والله المستعان.
نسأل الله العفو والعافية، والتوفيق لاتباع الرسول صلى الله عليه وسلم في أقواله وأفعاله.

الخطبة الثانية

الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على الرسول الكريم محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين.

Het onderwerp van vandaag gaat over: Boosheid en de middelen om boosheid te bestrijden

Het is geen verrassing als ik zeg dat wat we zien aan oorlogen, mensen die elkaar uitschelden en uitmaken voor van alles en nog wat, elkaar onderdrukken, elkaar tot last zijn, met elkaar op de vuist gaan, mensen die elkaar negeren, dat dit ergens uit voort komt. De oorzaken kunnen verschillend zijn. Maar er één ding wat al deze zaken gemeen hebben. En dat is dat het uiteindelijk neerkomt op boosheid, woede, kwaadheid.
We moeten daarom leren hoe we dit kunnen voorkomen door te leren omgaan met boosheid.
Wij mogen Allaah prijzen en gelukkig zijn dat we Moslims zijn omdat we in de Islaam de oplossing vinden voor al het kwaad en alle slechte eigenschappen, zo ook de oplossing of hoe we moeten handelen als we dreigen boos te worden. We zullen straks een aantal zaken noemen.
Eerst gaan we kennis nemen van een Hadith van de Profeet betreffende dit onderwerp.
De Profeet heeft een gave gekregen van Allaah, en dat is dat hij belangrijke alomvattende uitspraken gedaan heeft met zeer weinig woorden. Zo ook een uitspraak van de Profeet betreffende dit onderwerp.
In de Hadith leren we dat er een man naar de Profeet toe kwam, en deze man zei tegen de Profeet: “Geef mij raad!” (geef mij advies) Hij  antwoordde: “Word niet boos.” En hij herhaalde meerdere malen, (zeggende): “Word niet boos.”
Het alomvattende advies luidt dus: Word niet boos.
Alomvattend, omdat we weten dat een heleboel slechte zaken voort komen uit boosheid, de gevolgen zijn soms niet te overzien!
Ook moeten we kennis nemen van het feite dat boosheid onderverdeeld kan worden in twee soorten: geprezen en niet geprezen;
De geprezen soort is boos worden omwille van Allaah en dat is toegestaan. Zo werd de Profeet  nooit boos, behalve als de rechten van Allaah werden geschonden. Ook zegt Allaah over Moesaa: “En Moesaa keerde woedend terug naar zijn volk.” Nadat zij een foute beslissing hadden genomen die in strijd is met de wetten van Allaah.
De niet geprezen soort, de afgeraden en afgekeurde soort is de soort waar we het over hebben.
Boosheid omwille van je eigen lusten en begeerte en omwille van je afkomst of familie of boosheid jegens een klant of juist een verkoper omdat je het er niet mee eens bent, kortom boosheid in de omgang met andere mensen.
En zoals zonet gezegd is heeft de Profeet ons een alomvattend advies gegeven om niet boos te worden, zo heeft de Profeet ons ook geleerd hoe wij de boosheid kunnen keren, hoe we om moeten gaan tijdens boosheid en hoe wij ons moeten gedragen.
En helaas zijn wij Moslims een slecht voorbeeld als het gaat om hoe we omgaan met boosheid. Daar waar we eigenlijk een voorbeeld moeten zijn.
De Profeet heeft ons geleerd:
– Het zeggen van أعوذ بالله من الشيطان الرجيم, Ik zoek mijn toevlucht tot Allah tegen de vervloekte Shaytaan. De zwakke mens zoekt toevlucht bij Allaah tegen de vervloekte shaytaan die hem wil doen vervallen in zaken waar hij later alleen maar spijt van heeft. Wie toevlucht zoekt bij Allaah zal niet genegeerd worden. Hij stelt zich nederig op tegen de Heer, zijn Schepper.
– Het gaan zitten of liggen als je boosheid ervaart. Degene die staat dient te gaan zitten en als hij zit en hij is nog niet gekalmeerd dan dient hij te gaan liggen. De Profeet zegt: Als iemand van jullie boos wordt en hij staat dan dient hij te gaan zitten, als de boosheid verdwijnt en anders dient hij te gaan liggen.
De achterliggende gedacht is dat iemand die staat sneller in staat is om zijn boosheid om te zetten in een handgemeen of iets dergelijks. Dit in tegenstelling tot iemand die zit of ligt.
– Het stil zijn, niet (tegen)spreken, je onthouden van praten ongeacht wat er gezegd wordt. Dit om er voor te zorgen dat er niets uitgesproken wordt waar je later spijt van zult krijgen of uitspraken doet die Allaah verboden heeft en in strijd zijn met het nobele gedrag wat behoort bij elke Moslim.
– Het verrichten van de وضوء, De Profeet zegt: Boosheid komt van de Shaytaan, de Shaytaan is geschapen vanuit het vuur, en het vuur dooft door water, als iemand onder jullie boos wordt dan dient hij de وضوء te verrichten.
Om letterlijk en figuurlijk af te koelen.
Dit zijn adviezen hoe men om moet gaan als men boosheid ervaart, maar het beste is om de bron aan te pakken zodat men niet meer boos wordt om zaken die er niet toe doen. Hoe pak je dit het beste aan? Door een schild te creëren waarmee je jezelf beschermt tegen de slechte eigenschap “boosheid”.
Een schild van eigenschappen en gedragsregels en morele gedragingen die je jezelf aanleert en die je jezelf eigen maakt en waar je mee handelt in de omgang met jezelf en met andere mensen. Leer jezelf aan om te geven om liefdadig te zijn, leer jezelf genegenheid aan, leer jezelf de eigenschap aan om anderen te helpen, leer jezelf om sympathiek te zijn, leer jezelf om vrijgevig te zijn, om gul te zijn, leer jezelf om genadig te zijn, om genade te kunnen tonen, om te kunnen vergeven, leer jezelf om medeleven te hebben, om meegaand te zijn, om medelijden te hebben, leer jezelf om betrokken te zijn, om je betrokken te voelen, leer jezelf om vergevensgezind te zijn, om aardig te zijn, leer jezelf om geduldig te zijn, om verdraagzaam te zijn, leer jezelf om je ongelijk toe te geven, leer jezelf om bescheiden te zijn, leer jezelf om verlegen te zijn, leer jezelf om nederig te zijn, leer jezelf om vooruit te kunnen zien, om te kijken naar de oorzaken, om te kijken naar de redenen die iemand kan hebben, jezelf aan om je in te houden, om een ander geen pijn te willen doen die je zelf ook niet wil, leer jezelf om je glimlachen. Want elke glimlach is een حسنة waard.
Als je beschikt over dit gedrag dan zal er geen plek en ruimte zijn in je hart voor eigenschappen zoals boos worden en geërgerd raken en beledigd voelen enz … De goede eigenschappen zullen de slechte eigenschappen tegenhouden.
Als men echter niet beschikt over deze eigenschappen en gedragsregels dan is men kwetsbaar.
Ter afsluiting nog 2 ahadith waarmee we dit onderwerp misschien nog iets duidelijker maken:
De Profeet zegt: De sterke persoon is niet het goede worstelaar. Integendeel, de sterke persoon is degene die zichzelf beheerst wanneer hij boos is.
De Profeet vertelde zijn metgezellen over twee mannen die voor hen leefden, de een was een dienaar (iemand die continue bezig was met aanbidden van Allaah) en de ander was iemand die zijn leven verkwanselde (hij was niet bezig met het aanbidden van Allaah), de dienaar adviseerde de ander regelmatig maar de man hield niet op met zondigen, zo zag de dienaar de man op een dag een grote zonde plegen, de dienaar zij vervolgens: والله Allaah zal jou niet vergeven. Allaah vergaf de man zijn zonde en deed alle daden van de dienaar te niet.
Omdat de man op de troon van Allaah zitten, terwijl Allaah de meest genadevolle vergevensgezinde is.
De dienaar zei dit uit woede, omdat hij de man adviseerde en de man niet luisterde.
We leren hier dat het niet de rol is van de mens dat de ander luistert maar het houdt op bij het adviseren.
Wij zien verantwoordelijk voor de daden van de ander. Wij moeten enkel adiveseren.
We zien hier dat woede kan leiden tot het te niet doen van al je daden. والله المستعان