08-08-2014 – Wantrouwen

Onderwerp / الموضوع :

Wantrouwen

سوء الظن

{mp3}khutab/k_140808_wantrouwen{/mp3}

Bismillaah-rrahmani-rrahiem

In de naam van Allaah de meest Barmhartige de meest Genadevolle.

الخطبة الأولى

الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على الرسول الكريم محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين.

أما بعد: فموضوعنا اليوم: سوء الظن

سوء الظن بأخيك. فمن حق المسلم على المسلم أن تُجنِّب أخاك سوء الظن به.

لأن سوء الظن به مخالف لما تقتضيه الأخوة، مقتضى الأخوة أن يكون الأخ لأخيه فيه الصدق والصلاح والطاعة، هذا الأصل في المسلم.

الأصل في المسلم أنه مطيع لله جل وعلا، فإذا كان من إخوانك الخاصة، فإنه يكون ثم حقان؛ حق عام له، وحق خاص بأن تجنبه سوء الظن، وأن تحترس أنت من سوء الظن.

والله جل وعلا نهى عن الظن، فقال سبحانه ﴿اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنْ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ﴾[الحجرات:12]…

فالاجتناب لكثير من الظن؛ وهذا الظن هو أن تظن بأخيك سوءا، أن تظن بأخيك شرا، وقد قال عليه الصلاة والسلام «إياكم والظن» فهذا عام، ظنٌّ من جهة الأقوال، ونهي عن الظن من جهة الأفعال، «فإن الظن أكذب الحديث» هذا نصه عليه الصلاة والسلام.

الظن هو أكذب ما يكون في قلبك، فإن الظن أكذب الحديث إذا حدثتك نفسك من داخلك بظنون، فاعلم أن هذا هو أكذب الحديث، فحق أخيك عليك ألا تظن به إلا خيرا، وأن تجتنب معه الظن السيئ كما أمرك الله جل وعلا بذلك بقوله ﴿اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنْ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ﴾[الحجرات:12]، فالظن السيئ إثم على صاحبه، يأثم به لأنه خالف الأصل.

وقد روى الإمام أحمد وغيره أن عمر رضي الله عنه قال ناصحا: (لا تظنن بكلمة خرجت من أخيك سوءا وأنت تجد لها في الخير محملا). لاحظ أنه نهى عن الظن السيئ في الأقوال، ما دام أن الكلام يحتمل الصواب، يحتمل الخير فلا تظنن السوء بأخيك.

لأن الأصل أنه إنما يقول الصواب، لا يقول الباطل، فإذا كان الكلام يحتمل الصواب فوجِّه إلى الصواب، فيسلم أخوك من النقد ويسلم من الظن السيئ، وتسلم أنت من الإثم، وأيضا يسلم من التأثر.
تسلم ويسلم هو من أن يتأثر به ويقتدى به، لهذا قال عبد الله بن المبارك الإمام المعروف: (المؤمن يطلب المعاذير).

يلتمس المعذرة؛ لأن الأحوال كثيرة، والشيطان يأتي للمسلم فيحدّد الحالة، يُحدِّد معنى الكلمة بشيء واحد حتى يوقع العداوة والبغضاء: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمْ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنْ الصَّلَاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنتَهُونَ﴾[المائدة:91]؛ الشيطان يحدد لك أن تفسير هذه الحالة هو كذا فقط، أن تفسير هذه المقالة هو كذا فقط، حتى تكون ظانّا ظنا سيئا فتأثم، وحتى يكون بينك وبين أخيك النفرة وعدم الائتلاف.

وهناك أصل من الأصول في فهم الكلام وهو أن لكل كلام معنى؛ ومعنى الكلام يتنوع حسب السياق، هناك كلام إذا أُخذ بمفرده دل على شيء، ولكن إذا أخذ بسياقه؛ يعني بما قبله وبما بعده اتضح المعنى.

فإذا كان الكلام صادر من مؤمن، صادر ممن بينك وبينه أخوة، سمعت منه كلمة فلا يأتي الشيطان ويوسوس عليك حتى تظن به ظن السوء، بل احملها على المحمل الخير، حتى يكون في قلبك إقامة المودة مع إخوانك، وأيضا لا يدخل الشيطان بينك وبين إخوانك.

لأن الناس إنما يُفهم كلامهم على ما يدل عليه الكلام بكله لا بلفظة منه فقط، فإن الألفاظ قد تخون المتكلم، لكن إذا عُلم مقصده في كل الكلام فإنه يُعذر، فلتمسوا لأخيكم عذرا!

من كلام الناس ما هو متشابه يشتبه على الناظر فيه، يشتبه على السامع له، فانظروا إلى هذا الكلام بحثا للمعذرة، طالبا لحمل الكلام على أحسن محامله، فإنه يستريح ويُريح، وتبقى الأخوة.

باختصار: من فسر كلام أخيه تفسيرا مغالطا؛ زاد فيه، حمله على أسوأ المحامل، فإنه لم يؤدِّ حقه، لم يؤد حق أخيه.

فإذا تعذر فهم الكلام فاسألوا عن معناه، ولا تتركوا الشيطان يوسوس عليكم ويلقي في قلوبكم الظن.

وكذلك إذا رأيتم من أخيكم فعلا أو تصرفا فاسألو، ولا تتركوا الشيطان يوسوس عليكم ويلقي في قلوبكم الظن.

وقليل من الناس من يسأل أخاه عن كلامه وتصرفاته، وكثير من الناس من يسرع إلى الظن بأخيه ظن السوء.

فالكلام والتصرفات لها محامل كثيرة، فإذا حملت تلك التصرفات على أمر واحد، وشخَّصت ذلك التصرف فيه، فإنك في الواقع تعديت على نفسك، ولم تحترم عقلك وفكرك، لأنك جعلت احتمالات التصرف أو الكلام احتمالا واحدا.

وثانيا: قد تعديت على أخيك، لأنك جعلت تصرفه محمولا على أسوء التصرفات، أسوء المحامل لا على أحسنها، وقد قال النبي صلى الله عليه وسلم: «إياكم والظنّ, فإنّ الظنّ أكذبُ الحديث».

الخطبة الثانية

الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على الرسول الكريم محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين.

Het onderwerp van vandaag gaat over: Wantrouwen

Een van de waarden van de Islaam is dat we elkaar niet moeten wantrouwen.

Het wantrouwen van je broeders en zusters, het is het recht van je broeders en zusters om hen niet te wantrouwen.

Omdat het wantrouwen in strijd is met de werkelijke betekenis van broederschap in de Islaam. Broederschap houdt in dat je broeders en zusters eerlijk zijn en oprecht en goede bedoelingen hebben met elkaar. Dit is de betekenis van broederschap, van degene die Allaah gehoorzamen.

En het niet wantrouwen van je broeders en zusters heeft positieve effecten en beloningen: Het feit dat je hem of haar niet wantrouwt en dus vertrouwt en dus liefhebt. En het feit dat het je broeder of zuster is en liefhebt omwille van Allaah. En het feit dat je je niet laat verleiden door de shaytaan door hem of haar te wantrouwen.

En Allaah zegt: (O jullie die geloven, vermijdt veel van de kwade vermoedens. (wantrouwen) Voorwaar, een deel van de kwade vermoedens zijn zonden. En bespioneert elkaar niet en spreekt geen kwaad over elkaar in elkaars afwezigheid. Zou iemand van jullie het vlees van zijn dode broeder willen eten? Jullie zouden het zeker haten. En vreest Allah. Voorwaar, Allah is Berouwaanvaardend, Meest Barmhartig.).

Het vermijden van wantrouwen en het slecht denken over de ander. Het vermoeden dat de ander slechte bedoelingen heeft. Het vermoeden dat de ander kwaad wil. Dat is hetgeen wat Allaah de gelovigen verbiedt.

En de profeet zegt: (O wee en het wantrouwen, want waarlijk het wantrouwen is het meest leugenachtig spraak), met andere woorden: Ik waarschuw jullie voor het wantrouwen, want wantrouwen is niets anders dan leugenachtige woorden en interpretaties van wat anderen zeggen en doen.

En hieronder valt dus het wantrouwen van iemands uitspraken en iemands daden.

Wantrouwen is een gevoel, een leugen die je jezelf wijs maakt, en waarvan je denk dat het de waarheid is.

Besef goed dat het een leugen is. En besef dat het het recht is van je broeders en zuster om ze te geloven en niet te wantrouwen. Stel je voor dat iedereen elkaar zou wantrouwen over elk woord en elke daad. Dat iedereen achterdochtig is over elkaars handelen en bedoelingen. En dat je bij alles zou denken dat er bij bedoelingen zijn. En het constant denken dat de ander alleen maar kwaad wil en uit is op iets wat nadelig is voor jou.
Nee … dit is niet hoe een Moslim zich dient op te stellen.

Je moet juist altijd uitgaan van het goede van de mens en de goede bedoelingen. Totdat er duidelijke bewijzen zijn van het tegendeel. Iets aantoonbaars. Een bewijs dat niet anders uitgelegd kan worden. Dan nog moet je proberen om goed te denken over de ander.
En besef dat het wantrouwen van een ander een zonde kan zijn: (O jullie die geloven, vermijdt veel van de kwade vermoedens. (wantrouwen) Voorwaar, een deel van de kwade vermoedens zijn zonden).

Een zonde omdat het ingaat tegen de regels, de regels van broederschap!

Imam Ahmed zei in een van zijn adviezen: (Wantrouw niet aan een woord wat uit de mond van je broeder komt, zolang je een positieve interpretatie kunt vinden).

Een advies om niet te wantrouwen zolang een positieve uitleg en uitweg is te verzinnen voor datgene wat je gehoord of gezien hebt. Zolang een uitspraak iets posities en negatiefs bevat dan moet je uitgaan van het positieve.

Denk niet aan wat is makkelijker en sneller. Laat de shaytaan je niet influisteren dat de ander slechte bedoelingen heeft met zijn uitspraak of handeling.

Maar doe juist de moeite omwille van broederschap om de uitspraak of handeling positief uit te leggen. Doe moeite voor het bereiken en versterken van broederschap. Doe moeite voor het bereiken van de tevredenheid van Allaah.

Want er is niets makkelijkers dan toegeven aan de influisteringen van de shaytaan.

Herinner jezelf aan wat de juiste insteek is. Dat is namelijk dat je er van uit gaat dat de ander de waarheid spreekt en oprecht is en geen bijbedoelingen heeft.

En als datgene wat de ander zegt positief uitgelegd kan worden, ook al moet je daar moeite voor doen, dan is dat de juiste manier. Dan is dat waar je vanuit moet gaan.

We hebben net gezegd: stel je voor dat iedereen de ander wantrouwt. We draaien het nu om: Stel je voor dat iedereen de ander vertrouwd. Welk effect zal dat hebben? Dat mag je voor jezelf nagaan.

Behoed jezelf van het terechtkomen in de vallen van de shaytaan. Behoed jezelf van het vervallen in de zonde van wantrouwen. Behoed je broeder en zuster van laster en het slecht denken over hen.

De Moslim zoekt naar een excuus voor zijn broeder. De Moslim zoekt altijd naar een excuus voor zijn broeder.

Er is niet maar een negatieve uitleg, er zijn altijd meerdere mogelijkheden, meerdere interpretaties.

Laat je niet begrenzen door de influisteringen van de shaytaan en van de mensen. Want hun doel is enkel en alleen het zaaien van verderf. En het verbreken van de broederschap.

(Voorwaar, de Satan wil alleen maar vijandschap en haat onder jullie veroorzaken).

Kijk altijd naar de context, naar wat er voor en na gezegd is, naar wat er voor en na gedaan is. Dit maakt veel duidelijk.

Iedereen doet wel eens een uitspraak die verkeerd geïnterpreteerd kan worden. Iedereen doet wel eens iets wat verkeerd begrepen kan worden.

Dan wil je ook niet dat men het negatief ziet. Dan wil je dat men je begrijpt en inziet dat je geen slechte bedoelingen hebt.

Laat de shaytaan niet tussen jou en je broeders en zusters komen.

De boodschap van vandaag: Zoek altijd een excuus voor de ander en ga niet uit van de negatieve interpretatie tenzij dit de enige optie is. En vraag na wat de ander bedoeld met zijn uitspraak en handeling.